Huisarts Hans Rutten nam onlangs in dankbaarheid afscheid van zijn praktijk in Nuenen. Toe aan een welverdiend pensioen is hij geenszins. “Ik beschik over voldoende energie en werkplezier om actief te blijven als Kaderarts GGZ, huisarts van GGZ Oost (onder andere de eetkliniek) en als waarnemend huisarts.” Rutten draait al heel wat jaren mee en nog steeds is hij even leergierig en gepassioneerd als het gaat om zijn vak, collega’s en de patiënten met wie hij mag samen werken. Hij is blij met het programma Persoonsgerichte Zorg van PoZoB en legt graag uit waarom.

“Na mijn studie nam ik me voor om elke tien jaar in mijn leven iets nieuws te leren. Zo volgde ik tijdens mijn werkzame leven een opleiding Psychosynthese en Gestalt-therapie. Binnen deze studie was er veel aandacht voor mindfulness, het werken met metaforen om makkelijker te praten en oplossingsgericht werken zoals Positieve Gezondheidszorg dat ook voor ogen heeft. Ik volgde ook de Balint Group training. Daarbij sparde ik met collega’s over tal van onderwerpen zoals hoe je bijvoorbeeld omgaat met beren op de weg en het stellen van prioriteiten. Ook bespraken we hoe je dingen slim en goed organiseert en daarbij gebruik maakt van intrinsieke en extrinsieke motivatie. Tot slot volgde ik tien jaar later nog de opleiding tot Kaderarts. Het is mooi om te ervaren dat alles wat ik leerde in al die jaren nu samenkomt. Het voelt als oogsten.”

Samenleving veranderd

In de loop van de jaren zag Hans de samenleving veranderen. “Het is normaal dat de wereld verandert. Toch maak ik me wel zorgen. De jongeren in de eetkliniek vind ik daarom een intrigerende groep. Juist kinderen en jongeren zijn een weerspiegeling van de staat van onze samenleving en de kinderen in de eetkliniek geven ons iets aan. De druk op mensen is heel groot en hun behoeften zijn daarmee ook veranderd. Naast goede voeding en voldoende beweging is het belangrijk dat mensen regelmatig stil kunnen staan, deel uitmaken van een fijn en gezond netwerk met familie en vrienden én ze van betekenis zijn voor de maatschappij. Dat geldt voor mij als huisarts en ook voor mijn collega’s en patiënten. Persoonsgerichte Zorg kan én moet inspelen op deze behoeften.”

Volgens Hans bestaat de kracht van Persoonsgerichte Zorg uit het gegeven dat je mensen vertrouwen geeft, naar hen luistert en ze hun verhaal kunnen delen. “Kijk naar welke idealen mensen nog steeds hebben en hoe ze daar nog wel iets mee kunnen doen. Stel doelen. Ook al zijn deze maar klein. En heel belangrijk: laat mensen zelf deze doelen bepalen vanuit hun eigen intrinsieke motivatie. Dat werkt altijd beter. Als ik met mijn kleinkinderen op het strand wil blijven rennen en ik daarbij wat beperkingen ervaar, dan moet ik toch weer actief worden en gaan sporten. Als ik dan aan mijn kleinkinderen denk, dan wordt het makkelijker om te gaan sporten.”

Persoonsgerichte zorg: nieuw of niet?

Is Persoonsgerichte Zorg nou nieuw of niet? “Dat is een goede en terechte vraag. Het antwoord is naar mijn idee ja en nee. Naar mijn idee hebben zorgverleners altijd al patiëntgericht gewerkt. Met Persoonsgerichte Zorg zet je nog wat stappen extra en werk je vanuit zes domeinen met een 3D-bril. Je kijkt dus op een andere manier naar patiënten. Je gaat meer de dialoog aan en onderzoekt samen met je patiënt de vraag achter zijn vraag. Je gaat van healen naar dealen en van cure naar care. Dat vraagt om een andere taal en de wil om echt te luisteren naar het verhaal van een patiënt. Wat is zijn doel? Neem de tijd daarvoor, schenk vertrouwen en kies voor deep listening. Probeer niet in de reflex te schieten om direct te gaan handelen. Luister aandachtig, zonder direct een oplossing aan te dragen. Breng daarna in kaart hoe het doel van de patiënt aansluit op de zes domeinen en focus op de mens en niet op zijn ziekte. Je wordt pas gelukkig als je ook kunt omgaan met tegenslagen, weerbaar bent en veerkracht hebt. Daarom ben ik ervan overtuigd dat de aanpak met Integrative medicine daarbij ondersteunend is. Hierbij gaat men ook uit van het gegeven dat lichaam en geest onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. De zorgverlener stelt zijn patiënt centraal en kiest heel bewust voor een holistische benadering. Er is aandacht voor preventie en leefstijlinterventies, met als focus het versterken van gezondheid en veerkracht.

We kunnen tot slot ook leren van de Japanners. Zij geven met Ikigai ons tien belangrijke levenslessen die starten met de vraag ‘Waarom ben ik vanochtend mijn bed uitgekomen?’ Ook de Japanners besteden veel aandacht aan goede voeding, voldoende beweging, mindfulness, hun sociaal leven en zingeving. Je ziet daar mensen bijvoorbeeld elke dag samen oefeningen doen in het park of op het schoolplein. Dat ziet er voor ons misschien een beetje gek uit, maar ik denk dat het werkt. Laten we ons maar inspireren door hen en samen ontdekken hoe we kunnen inspelen op de signalen die onze kinderen en jongeren ons geven.”