Aan de slag met Persoonsgerichte zorg
Huisartsen, praktijkondersteuners en assistentes ervaren veel werkdruk. Veranderen is lastig als je onder druk staat, maar juist dan belangrijk. De druk is namelijk mede ontstaan door te veel focus op de ziekte- en klachtgerichte benadering, waarbij professionals vaak met goede bedoelingen hard aan het werk zijn om het probleem voor de patiënt op te lossen. Die benadering richt zich op symptomen en niet op het in beeld krijgen van en werken aan de oorzaak. Dat maakt patiënten afhankelijk en werkt in de hand dat ze steeds bij je terugkomen met hun klacht. Dat zijn ook niet de consulten waar je als professional de meeste energie en voldoening van krijgt, wat nog eens bijdraagt aan de ervaren werkdruk.
Investeren op korte termijn, ruimte op langere termijn
Persoonsgerichte Zorg is investeren op korte termijn, zodat je ruimte krijgt op de iets langere termijn. Door de patiënt te helpen bewust te worden van wat er speelt, wat hij wil en hoe hij zelf stappen kan zetten om beter in zijn vel te zitten. En dan blijkt dat het zetten van stappen in de goede richting al meer gevoel van regie over eigen leven geeft en daardoor meer welzijn en veerkracht. Het maakt mensen minder afhankelijk van jou als professional en dat maakt dat ze op termijn minder vaak hoeven te komen. Of er blijkt een verhaal achter de klacht te zitten die niet medisch is en waarvoor ze beter door een ander ondersteund kunnen worden, zoals een (leefstijl)coach, professional in het sociaal domein of een ervaringsdeskundige.
Proces van de patiënt
Op het moment dat je de brede benadering van Persoonsgerichte Zorg kiest en met patiënten in gesprek gaat hoe het met ze gaat, kunnen er allerlei zaken aan de oppervlakte komen die achter de klachten zitten. Stress, schulden, eenzaamheid, depressie, emotie-eten, chronische vermoeidheid, relatieproblemen, slecht grenzen aan kunnen geven, etc. Als je het gevoel hebt dat het jouw taak is om al deze problemen voor de patiënt op te lossen, dan lijkt het me logisch dat je niet staat te trappelen om deze benadering te gaan hanteren.
Wat nu als je ervan uitgaat dat dit het proces van de patiënt is en dat er niet direct een oplossing nodig is? Dat het meer gaat om bewustwording, verkennen van veerkracht en een stap in de door hem of haar gewenste richting? Kijk eerst eens wat de patiënt zelf kan en wil doen. Hou dat klein. En vraag ook waar hulp bij nodig is. Zorg vooral dat je bekend bent met de belangrijkste hulptroepen op het gebied van leefstijl, GGZ, ouderenzorg, sociaal domein en ervaringsdeskundigheid en hier met gerust hart naar kunt verwijzen.
Wat gaat misschien nog niet goed?
Iedere professional zal al in bepaalde mate de principes van Persoonsgerichte Zorg toepassen. De één wat meer, de ander wat minder. Toch blijkt in de praktijk dat iedere professional nog stappen kan maken. Wat veel terugkomt:
• Te smalle benadering vanuit de medische agenda van de professional
• Sturen in plaats van luisteren en volgen
• Te weinig erkenning voor de betekenis voor de patiënt van wat er speelt
• Te snel naar oplossingen gaan
• Te weinig verdiepen op intrinsieke motivatie
• Ongevraagd adviseren
• Geen aandacht voor kracht en kwaliteiten
De vraag is dan ook niet ‘doe je het al?’
Maar de vraag is: ‘wat zou het je op kunnen leveren om hier nog beter in te worden?’ Het antwoord op die vraag is uiteindelijk bepalend voor je motivatie om met Persoonsgerichte zorg aan de slag te gaan.
Hoe organiseer je persoonsgerichte zorg binnen je praktijk?
Het antwoord op deze vraag is volgens Jolanda Cornelis -relatiemanager van PoZoB- even simpel als uitdagend:
“Dat doe je zoals dat het beste past bij jouw praktijk. Tijdens de PoZoB Academy willen we je graag uitnodigen om na te denken waarom jullie aan de slag willen met Persoonsgerichte Zorg. Dan is de volgende vraag wanneer en hoe jullie dat willen doen. Wij kunnen jullie met het programma Persoonsgerichte zorg daarbij begeleiden, ondersteunen en faciliteren. Het programma -dat een looptijd heeft van minimaal twee jaar- biedt daarvoor alle mogelijkheden. Binnen die tijd doorloop je als praktijk meestal zes fases. Waar je start, hangt af van waar jouw praktijk staat. Dat kun je eventueel samen met mij of één van mijn collega’s onderzoeken. We denken graag met jullie mee.”
Lees hier meer over wat Jolanda en haar collega relatiemanagers voor je kunnen betekenen.
Zes fases
1) Verkenningsfase
In deze fase bespreek je (het liefst) als team binnen de huisartsenpraktijk welke vraag jullie hebben. Ook je relatiemanager of de programmamanager van Persoonsgerichte zorg kan met jullie meedenken. Je vraag kan heel divers of breed zijn of gekoppeld aan de visie en koers van de praktijk. Misschien hebben jullie één specifiek knelpunt of willen jullie vooral inspiratie of vanuit een voorbeeld de mogelijkheden verkennen. Alles is mogelijk.
Hulpmiddelen die PoZob kan bieden zijn: de Kwaliteitsspiegel, feedback van patiënten via focus- of spiegelgesprek, inspiratie op PoZoB.nl of via de PoZoB Academy of andere communicatiekanalen en -momenten.
2) Doelen stellen
In deze fase formuleer je als team binnen je praktijk -eventueel samen met de relatiemanager- jullie doelen. Ook stel je prioriteiten voor de korte en lange termijn. Het is handig als de doelen concreet, tijdsgebonden en haalbaar zijn én jullie deze in een plan opnemen. Nog belangrijker is dat het hele team achter deze opzet staat. Want deze doelen bereik je alleen samen. Daarom is het ook handig om de doelen te delen met de professionals in de praktijk en met PoZoB.
Hulpmiddelen die PoZob kan bieden zijn: een kijkje in de keuken bij een collega praktijk. En een verkennend gesprek met een expert ter inspiratie of om kennis te vergaren over bijvoorbeeld de impact die je kunt behalen en de haalbaarheid van mogelijke doelen.
3) Acties bepalen
Hierbij onderzoek je als praktijkteam welke acties nodig zijn om jullie doelen te behalen. Vraag welke mogelijkheden PoZoB jullie hierbij kan bieden. Verken – eventueel samen met je relatiemanager of een expert - de impact die oplossingen hebben op jullie praktijk, de consultvoering en jullie als zorgverleners. Maak samen afspraken over de gekozen oplossing(en), de start, oplevering, benodigde hulp, faciliteiten en andere randvoorwaarden. En heel belangrijk: ga er echt samen voor! En bekijk hoe ieder teamlid kan bijdragen om de beoogde resultaten te behalen en wat ieder van jullie nog nodig heeft om zover te komen.
Hulpmiddelen die PoZob kan bieden zijn: een toelichting op de mogelijkheden, inspiratie of hulp bij het concretiseren van jullie acties. Er is hulp mogelijk van experts die specifieke oplossingen kunnen bieden én aanvullende financiering beschikbaar gesteld door zorgverzekeraars voor een groot aantal oplossingen die binnen het programma Persoonsgerichte zorg vallen. Tot slot kan PoZoB jullie voorbeelden en resultaten aanreiken van andere praktijken.
4) Aan de slag
In deze fase maken jullie concreet werk van jullie plan en de acties die jullie hebben voorzien.
Hulp die PoZoB of een externe partij kan bieden: scholing, training/oefening, coaching, advies, informatie, werkwijzen, communicatiemiddelen etc. Waar jullie gebruik van maken is uiteraard afhankelijk waar jullie behoefte aan hebben.
5) Bespreken voortgang en effecten
Als team evalueren jullie met de relatiemanager of degene die de acties begeleidt alle ervaringen en effecten. Samen inventariseren en toetsen jullie wat goed gaat en wat beter kan. Samen bepalen jullie wat eventueel anders kan of wat er nog meer nodig is.
Hulp die PoZoB kan bieden: voorbeelden van het implementatieproces en resultaten van andere praktijken. Intervisiemomenten (in diverse samenstelling) zodat jullie ook ervaringen kunnen uitwisselen met zorgprofessionals uit andere huisartspraktijken.
6) Vervolg bepalen
In deze fase onderzoeken jullie als team samen ideeën over vervolgstappen. Hoe en waarom willen jullie nog nieuwe stappen zetten? Jullie werken ideeën verder uit in het praktijk-ontwikkelplan. Een handige manier om net als in de andere fases concreet te werken aan realistische en haalbare doelen.
Hulp die PoZoB kan bieden: advies en ondersteuning bij het maken van nieuwe keuzes.
